W Gdańsku przy ul. Kowalskiej wprowadzono innowacyjne rozwiązanie. Zamiast trawnika, w pasie drogowym zastosowano maty rozchodnikowe. To przykład zielonej infrastruktury - sucholubna roślinność pozwala korzystać z usług ekosystemowych, a równocześnie oszczędzać zasoby i koszty utrzymania takich terenów. Rozchodników nie trzeba kosić, dobrze znoszą nasłonecznienie, a podlewa się je tylko w przypadku długotrwałej suszy. 

O tym ciekawym rozwiązaniu rozmawiamy z Eweliną Latoszewską kierownikiem Działu Zieleni Gdańskiego Zarządu Dróg i Zieleni.

Jakie korzyści przyniesie zastosowanie rozchodników zamiast trawników w Gdańsku?

Na to pytanie trudno jednoznacznie dzisiaj odpowiedzieć. Potrzebujemy czasu a przynajmniej jednego cyklu wegetacyjnego, aby sformułować wnioski z tego „zielonego eksperymentu”.

Maty rozchodnikowe ułożone zostały na początku kwietnia tego roku, w miejscu, gdzie próby założenia trawnika nie były po prostu udane, a miejsce z racji położenia (niemal w centrum Głównego Miasta) zasługiwało na zagospodarowanie. Maty rozchodnikowe w pasie drogowym, jako alternatywę dla tradycyjnych trawników, zastosowaliśmy po raz pierwszy.

Mata rozchodnikowa wiosną w pasie drogowym przy ul. Kowalskiej w Gdańsku,

źródło: Zielona Strona Gdańska, fot. Katarzyna Szumała

Co Państwa zainspirowało do tego rozwiązania?

Inspiracją dla nas była współpraca z dyrekcją Stadion Arena Gdańsk, gdzie tradycyjne i kosztowne w utrzymaniu trawniki na skarpach stanowiły dla zarządcy obiektu problem, szczególnie w upalnych miesiącach letnich.

Zaproszeni do współpracy  specjaliści Działu Zieleni Gdańskiego Zarządu Dróg i Zieleni, zaproponowali  jako rozwiązanie alternatywne dla trawników, maty rozchodnikowo-ziołowe, odporne na długotrwałe okresy suszy oraz nie wymagające kosztownej pielęgnacji.

Stadion Arena w Gdańsku z matami rozchodnikowo-ziołowymi na skarpach,

źródło: Gdański Zarząd Dróg i Zieleni, fot. Katarzyna Szumała

Maty rozchodnikowe nie wymagają przecież koszenia, podlewania a nawet intensywnego nawożenia (nawożone są średnio raz do roku). To rozwiązanie szczególnie uzasadnione było do zastosowania na skarpach wokół stadionu, eksponowanych od strony południowo-zachodniej  (gdzie do tej pory zwykły trawnik po prostu wysychał).

Dyrekcję Stadion Arena Gdańsk przekonały do tego rozwiązania również dodatkowe zalety. Dzięki temu, że w skład maty wchodzą zioła (oregano i tymianek), w pobliżu stadionu będzie można  doświadczyć ich zapachu (!).

W odróżnieniu od zwykłego trawnika takie rozwiązanie sprzyja bioróżnorodności, wabiąc  różne owady (motyle i pszczoły) i sprawia że miejsce wokół stadionu będzie się zmieniało kolorystycznie, w kolejnych porach roku, od zieleni, żółci, przez odcienie różu aż do krwistej czerwieni jesienią.

Maty rozchodnikowo-ziołowe na skarpach wokół Stadionu Arena Gdańsk,

źródło: Gdański Zarząd Dróg i Zieleni, fot. Katarzyna Szumała

To prawdopodobnie pierwsze tego rozwiązanie zastosowane w Polsce wokół stadionu. Połączenie mięsistych rozchodników, aromatycznych ziół i zwiewnych traw, to naszym zdaniem roślinny majstersztyk, dzięki temu, że skomponowane w macie rośliny będą dekoracyjne przez cały rok.

Zastosowanie mat rozchodnikowych w pasie drogowym to jest akcja pilotażowa. Jakie są plany na dalsze realizacje, jeśli efekty będą pozytywne?

Wydaje się oczywistym, biorąc pod uwagę postępujące  zmiany klimatu, że koniecznym będzie poszukiwanie dla miast rozwiązań odpornych na długotrwałe okresy suszy, mających znaczenie dla tzw. „małej retencji” oraz nie generujących wysokich kosztów utrzymania. Jeśli rozwiązanie sprawdzi się w Gdańsku, nie wykluczam stosowania go na szerszą skalę.  

W jaki sposób została zrealizowana tego typu instalacja?

Analogicznie jak układanie trawnika z darni. W tym przypadku, przygotowanie polegało na ręcznym spulchnieniu ziemi i zmieszaniu wierzchniej warstwy gruntu rodzimego z warstwą ziemi żyznej. Na tak przygotowane, wyrównane podłoże układana była mata rozchodnikowa. Matę podlewaliśmy przez kilka dni, aby się „zrosła” z podłożem. Finałem było zabezpieczenie tego terenu drewnianymi palikami z liną, jako ochrona przed ewentualną próbą zaparkowania w tym miejscu.

Na jaki dużym terenie zastosowano tego typu roślinność? 

To pas drogowy ul. Kowalskiej, w sąsiedztwie drzew, gdzie warunki wzrostu trawy nie były praktycznie możliwe. Matę ułożono na pow. około 100 m².

Czy w Gdańsku stosuje się lub planuje zastosowanie mat rozchodnikowych również na torowiskach tramwajowych? Tego typu realizacje, zielone torowiska z rozchodnikami można znaleźć w innych miastach, np. w Warszawie.

Miasto Gdańsk rozważa taką możliwość. Obecnie przygotowujemy dla Prezydenta Miasta szczegółową analizę w zakresie zalet stosowania tego typu torowisk w porównaniu z torowiskami trawiastymi oraz jako alternatywę dla tradycyjnych torowisk z tłuczniem. Będzie to przedmiotem prezentacji zaplanowanej na czerwiec br.

Jest Pani pomysłodawcą i administratorem  „Zielonej Strony Gdańska”, profilu na FB. Jak sprawdza się tego typu kanał komunikacji z mieszkańcami?

Pomysł na powstanie profilu  na FB  Zielona Strona Gdańska narodził się pod koniec 2016r. Nie był to tylko mój pomysł a stoi zanim  kilka osób, które zajmowały się wówczas zielenią i przestrzenią miejską w naszym mieście. Pierwszy post opublikowany został 29.11.2016r.

W ciągu dwóch pierwszych latach opublikowaliśmy łącznie 1233 posty. Tematyką wiodącą jest oczywiści zieleń będąca w administracji naszej jednostki. Sposób relacjonowania działań związanych z zielenią, promocja zielonych projektów oraz  edukacja  za pośrednictwem tego profilu okazała się strzałem w dziesiątkę. Po dwóch latach już 3000 osób stało się naszymi wiernymi fanami.

Obecnie profil prowadzą wyłącznie pracownicy Działu Zieleni. Inspektorzy przygotowują relację zdjęciową z prowadzonych działań a ja w dużej mierze piszę narrację do zdjęć oraz odpowiadam na wszystkie pytania zadawane pod publikowanymi postami. Posty publikujemy codziennie a w tzw. „gorących okresach ogrodniczych” nawet dwa razy dziennie. Mieszkańcy dzięki niemu  mogą na bieżąco śledzić działania związane z realizacją naszych projektów oraz innych zadań z zakresu utrzymania zieleni w przestrzeni Miasta.

To też doskonały „kanał” promowania gdańskich parków, informowania o roli drzew w mieście czy o zaletach naturalnych łąk kwietnych.

Oczywiście, jak łatwo się domyśleć, Zielona Strona Gdańska wymaga nie tylko dyscypliny w publikowaniu ciekawych postów, ale również szybkiej reakcji na komentarze i zadawane pytania. Wymaga to zaangażowania również poza godzinami pracy. To duże wyzwanie bez dwóch zdań, ale również ogromna przyjemność i satysfakcja. Do naszych działań poza m.in. bieżącym utrzymaniem zieleni  należy realizacja różnych Zielonych Projektów, które oprócz znaczenia proekologicznego mają także walor edukacyjny. Dzięki tym działaniom budujemy zieloną markę naszego Miasta.

Więcej informacji o każdym z n.w.  projektów można znaleźć w linku:

https://gzdiz.gda.pl/zielen/zielone-projekty,a,3346

- Gdańsk Pomaga Pszczołom

- Gdańskie Motylówki

- Strefy dla jeża

- Nie chlebem

- Bioróżnorodność

- Nie parkuję na zielonym

- Zostań Mecenasem Parku Oliwskiego

- Miejskie Farmy w Gdańsku

- Ogrody kieszonkowe

- Dynie i nie tylko

- Budki dla ptaków

- BAND - Bank Nasadzeń Drzew

Prowadzimy również stronę poświęconą Parkowi Oliwskiemu im. Adama Mickiewicza, która powstała na potrzeby projektu Zostań Mecenasem Parku Oliwskiego

https://parkoliwski.gdansk.pl/chapter_76486.asp

Gratuluję realizacji ciekawych projektów i dziękuję za rozmowę.

Wywiad przeprowadziła Katarzyna Wolańska Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju, ChronmyKlimat.pl, projekt "Eko-lokator".