Aktualności

Szansa dla obywatela na zostanie prosumentem (18685)

Grzegorz Wiśniewski
2015-06-25


galeria

Debata odbyła się w dniu 30 marca 2015 r., w niecałe trzy tygodnie po tym, jak Prezydent RP podpisał ustawę o odnawialnych źródłach energii wraz z przepisami wprowadzającymi dwa systemy wsparcia dla mikroinstalacji OZE.

System tzw. rozliczenia netto (skrót angielskiego net metering –NM) – proponowany przez rząd oraz system taryf gwarantowanych (po angielsku FiT) dla najmniejszych mikroinstalacji – wprowadzony na ostatnim etapie procesu legislacyjnego w formie „poselskiej poprawki prosumenckiej”. System NM w wersji rządowej nie zapewniał opłacalności inwestycji, choć był znacznie lepiej osadzony w ustawie w sensie przepisów prawnych. System FiT zapewnia możliwość rozwoju sektora prosumenckiego, ale od strony prawnej budził szereg zapytań interpretacyjnych. Społeczeństwo obywatelskie przyjęło uchwalanie taryf FiT, po dłuższej kampanii społecznej i parlamentarnej batalii politycznej, jako przełom w podejściu nie tylko do prosumentów, ale też szerzej rozumianej energetyki obywatelskiej. Uchwalanie poprawki prosumenckiej wywołało olbrzymie zainteresowanie polskiej branży mikroinstalacji, a w szczególności instalatorów i dostawców rozwiązań. Do społeczeństwa dotarła informacja o uchwaleniu ustawy dotyczącej OZE i poprawki dającej szanse prosumentem, ale wiedza na temat uchwalonych przepisów i praktycznych możliwości ich stosowania była i jest bardzo ogólna. Rząd nie przedstawił jasnej wykładni w języku zrozumiałym dla obywatela, ale wprowadził dodatkowy element niepewności, zapowiadając dwa tygodnie przed debatą (tydzień po podpisaniu ustawy przez Prezydenta), że będzie dążył do nowelizacji dopiero co uchwalonych przepisów. Debata odbyła się w bardzo gorącym momencie batalii i w znacznym zakresie ukształtowała stan wiedzy i opinii społecznej na ten temat.

Organizatorzy debaty, w porozumieniu z moderatorem oraz ze mną, zaproponowali tezy do dyskusji, które miały ją ustrukturyzować:

  • Prosument jako osoba odgrywająca podwójną rolę: zarówno konsumenta, jak i producenta sprzedającego energię do sieci.
  • Energetyka obywatelska to konieczność rozwojowa i szansa dla społeczeństwa, a nie utopia nawiedzonych ekologów.
  • Uruchomienie energetyki obywatelskiej wymaga podjęcia skutecznych działań administracyjno-edukacyjnych przy politycznym poparciu, tak aby ruch prosumencki stał się faktem, a jednocześnie aby następował rozwój przemysłu instalacji OZE i spadek kosztów.

Moim zadaniem było wprowadzenie do debaty – w szczególności na poziomie podstawowych pojęć i definicji oraz opisania kontekstu – uchwalenia i wdrażania przepisów prosumenckich i stanu prawnego. Zapowiedź rządu, bezpośrednio przed debatą, o planach i kierunkach nowelizacji przepisów zmusiła do opisania powstałej, skomplikowanej sytuacji.

Uczestnicy panelu w zasadzie potwierdzili swoje opinie w sprawie energetyki z okresu debaty parlamentarnej. Silne poparcie i zadowolenie z uchwalenia poprawki prosumenckiej wyrazili: autor poprawki prosumenckiej do ustawy o OZE – poseł Artur Bramora, Anna Ogniewska z Fundacji Greenpeace oraz Jarosław Tworóg z Krajowej Izby Gospodarczej Elektroniki i Telekomunikacji. Z wątpliwościami, co do znaczenia przepisów prosumenckich dla krajowej energetyki, ale raczej przychylnie o otwarciu rynku dla prosumentów wypowiedział się Mirosław Duda z Agencji Rynku Energii. Mariusz Radziszewski – naczelnik w Departamencie Energii Odnawialnej Ministerstwa Gospodarki zapowiedział działania rządu na rzecz pełnego wdrożenia uchwalonych przepisów, co było ważnym i pozytywnym oświadczeniem w stosunku do wcześniej prezentowanego, zdecydowanie negatywnego stanowiska rządu wobec poprawki prosumenckiej.

Ale debata z udziałem internautów pokazała, że zależy im na praktycznym skorzystaniu z przepisów. W szczególności pytano o to, czy z przepisów mogą skorzystać tylko osoby fizyczne czy tez firmy i inne osoby prawne, czy możliwe będzie łączenie pomocy w postaci taryf FiT z dotacjami, jakie będą zasady sprzedaży energii do sieci i czy taryfy FiT przysługują za nadwyżkę energii ponad zużycie własne czy za całość energii wyprodukowanej. Zapowiedź nowelizacji ustawy i brak przepisów wykonawczych oraz wzorów umów na sprzedaż energii do sieci uniemożliwiały przekazanie przez panelistów wiążących odpowiedzi, zwłaszcza na te najbardziej konkretne pytania.

Dodatkowo udział internautów w debacie ujawnił problemy z percepcją podstawowych kwestii związanych z energetyką obywatelską i częściowo – zrozumiałe trudności w prowadzeniu dialogu społecznego w tym obszarze.

Wnioski z debaty potwierdzają złożoność problemu i potrzebę innego podejścia administracji państwowej do energetyki prosumenckiej niż do tzw. energetyki korporacyjnej. Stan wiedzy prosumenta jest znacznie bliżej obecnego konsumenta energii niż koncesjonowanego, profesjonalnego jej producenta. Bezpośredni dialog niezorganizowanego jeszcze ruchu prosumenckiego i przedsiębiorstw energetycznych nie był możliwy w czasie debaty i jeszcze długo możliwy nie będzie. Poza jasnymi i zrozumiałymi przepisami prosumenckimi potrzebne jest szersze i głębsze zaangażowanie administracji oraz władz publicznych zarówno w udostępnianie odpowiednio ukierunkowanej informacji, jak i ochronę przez państwo interesów prosumentów wobec ich kontrahentów czyli przedsiębiorstw energetycznych, gdyż prosumenci są znacznie słabszą stroną transakcji polegającej na przyłączeniu mikroinstalacji do sieci i sprzedaży energii w niej wytworzonej.


Grzegorz Wiśniewski, Instytut Energetyki Odnawialnej


ChronmyKlimat.pl – portal na temat zmian klimatu dla społeczeństwa i biznesu. © Copyright Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju
Redakcja: ul. Nabielaka 15 lok. 1, 00-743 Warszawa, tel. +48 +22 8510402, -03, -04, fax +48 +22 8510400, portal@chronmyklimat.pl