Aktualności

Program modernizacji domów „Dom+” szansą dla Polski (19558)

2016-06-23


galeria

Ostatnie informacje przedstawione przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wskazują, że realizacja jedynego programu wspierającego termomodernizację domów jednorodzinnych (Program Ryś) została zawieszona.

Oznacza to zmarnowanie szansy na: (i) poprawę życia mieszkańców, w tym najbiedniejszych i osób mieszkających na terenach słabiej rozwiniętych, (ii) ograniczenie zanieczyszczenia powietrza pochodzącego z gospodarstw domowych, (iii) ulżenie budżetom domowym poprzez zmniejszenie wydatków na ogrzewanie oraz (iv) zwiększenie niezależności energetycznej Polski.

W domach jednorodzinnych zamieszkuje ponad połowa Polaków. Jak wskazuje raport Instytutu Ekonomii Środowiska domy jednorodzinne to budynki w większości nieocieplone lub ocieplone bardzo słabo. Około 70% domów jednorodzinnych ogrzewanych jest węglem, zwykle za pomocą starych, prymitywnych kotłów, w których można spalać wszystko, w tym śmieci, i których użytkowanie prowadzi do emisji znacznych ilości zanieczyszczeń powietrza Taka sytuacja sprawia, że gospodarstwa domowe ponoszą wysokie koszty ogrzewania, a cały kraj ma ogromny problem z zanieczyszczeniem powietrza – Polska ma najbardziej zanieczyszczone powietrze w całej Unii Europejskiej.

Fakt, że przeciętny polski dom znajduje się w bardzo złym stanie i w znacznym stopniu przyczynia się do zanieczyszczenia powietrza (sektor domów jest źródłem emisji około 50% pyłów i aż 87% rakotwórczego benzo[a]pirenu) wynika z wieloletnich zaniedbań kolejnych ekip rządzących. Przez ostatnie dwie dekady nie uruchomiono żadnego mechanizmu wspierającego właścicieli domów jednorodzinnych w termomodernizacji, pomimo bardzo dużych potrzeb w tym zakresie – pozostawiając obywateli samych z problemem. Wsparcie takie było dostępne jedynie dla domów wielorodzinnych i budynków publicznych.

- Kolejny już rząd odwraca się od obywateli i nie widzi problemu fatalnego stanu, w jakim znajdują się budynki jednorodzinne w naszym kraju. A przecież uruchomienie wsparcia do modernizacji domów to najlepszy sposób na poprawę życia tak dużej grupie ludzi – szacujemy, że w niedocieplonych domach mieszka ponad 10 milionów Polaków. Modernizacja tych domów leży w interesie nas wszystkich, gdyż przekłada się na jakość życia, budżet gospodarstw domowych, jakość powietrza, rozwój gospodarki oraz większe przychody do budżetu z tytułu prowadzonych inwestycji. Szacunki wskazują, że wartość rynku modernizacji domów sięga kilkudziesięciu miliardów złotych. Jak wskazują doświadczenia innych krajów, każde euro zainwestowane w modernizację domów przynosi przynajmniej dwukrotnie wyższe przychody do budżetu - mówi Marek Zaborowski z Instytutu Ekonomii Środowiska.

Kraje sąsiadujące z Polską prowadzą szerokie programy wspierające modernizację domów, z korzyścią dla powietrza, budżetu oraz rozwoju lokalnych firm. W Czechach od początku 2009 roku wydano na ten cel około 8 miliardów zł, a w Niemczech budżet roczny podobnego programu to 12-24 miliardów zł. W planowanym przez poprzedni polski rząd programie RYŚ budżet miał wynosić 400 milionów zł i miał być to projekt o charakterze pilotażowym z perspektywą rozszerzenia w następnych latach. Niestety obecnie jego realizacja została wstrzymana mimo, że do jego wdrażania zgłosiło się 10 wojewódzkich funduszy ochrony środowiska, a zainteresowanie wśród obywateli było wysokie.

IEŚ stoi na stanowisku, że potrzebny jest Program Termomodernizacji Polski „Dom+” - ogólnokrajowy system wsparcia inwestycji zmniejszających zapotrzebowanie na energię w budynkach jednorodzinnych. Program taki w sposób bezpośredni przełoży się na poprawę jakości powietrza w Polsce. Ponadto będzie stanowić wsparcie dla biedniejszej części społeczeństwa, a także zwiększy wpływy do budżetu (VAT oraz PIT i CIT). Termomodernizacja kraju to również wsparcie lokalnych firm zajmujących się ociepleniami, remontami i przebudową budynków oraz zwiększenie liczby miejsc pracy. Program termomodernizacyjny pozwoli na rozruszanie gospodarki także na poziomie lokalnym, co przełoży się na wzrost zamożności w zaniedbywanych dotychczas regionach Polski. Największe zaniedbania w tym zakresie obserwujemy właśnie na terenach o najwyższym ubóstwie.

10 powodów, dla których domy jednorodzinne   są tak ważne w planie termomodernizacji Polski

  1. Połowa Polaków mieszka w budynkach jednorodzinnych. Najczęściej w tego typu domach mieszkają osoby ze wsi i z małych miejscowości, o niskich dochodach, w województwach charakteryzujących się mniejszą zamożnością.
  2. Właściciele budynków jednorodzinnych do tej pory nie mieli żadnego wsparcia ze strony państwa. Wynika to między innymi z błędnego przeświadczenia o zamożności właścicieli, a także trudności w przygotowaniu i wdrożeniu programów wsparcia dla wysoce rozproszonej grupy beneficjentów o stosunkowo niskich potrzebach finansowych.
  3. W budynkach jednorodzinnych, szczególnie starszego typu, istnieje ogromny potencjał zmniejszenia zużycia energii. Jednocześnie właśnie te budynki, ze względu na dekapitalizację, wymagają remontów.
  4. Właściciele budynków jednorodzinnych (szczególnie ubodzy) potrzebują wsparcia państwa. Długoletnie koncentrowanie wsparcia jedynie na mieszkańcach budynków wielorodzinnych, zwykle bogatszych i mieszkających w miastach, jest podejściem niewłaściwym i niesprawiedliwym.
  5. Zimowy polski smog powstaje przede wszystkim w wyniku spalania paliw stałych w prymitywnych, nieefektywnych domowych kotłach i piecach, znajdujących się  głównie w budynkach jednorodzinnych. Poprawa izolacyjności budynków oraz wymiana domowych źródeł ciepła na bardziej przyjazne powietrzu w sposób znaczny i bezpośredni przełożą się na poprawę jakości powietrza w Polsce.
  6. W budownictwie jednorodzinnym tkwi największy potencjał innowacyjności w zakresie ogrzewnictwa opartego na nowoczesnym spalaniu dobrej jakości paliw stałych.
  7. Inwestycje w budownictwie jednorodzinnym przyczyniają się do rozwoju małych przedsiębiorstw (remonty w tym sektorze wykonywane są zwykle są przez niewielkie firmy).
  8. Udział państwa w remontach budynków jednorodzinnych może przyczynić się do zmniejszenia szarej strefy (pomoc państwa może być udzielana tylko dla inwestycji zarejestrowanych i opodatkowanych).
  9. Właściciele budynków jednorodzinnych często posiadają zdolność kredytową, pozwalającą na wykonanie szerokiego zakresu remontu i należy ich zachęcić do podejmowania optymalnych pod względem społecznym decyzji (wspierając dodatkowo uzasadnione ekonomicznie działania na rzecz zmniejszenia zużycia energii).
  10. Remonty budynków jednorodzinnych są jednym z najtańszych sposobów zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych. Co więcej, jest to sposób nie budzący kontrowersji społecznych.

Źródło: IEŚ, materiały prasowe


ChronmyKlimat.pl – portal na temat zmian klimatu dla społeczeństwa i biznesu. © Copyright Fundacja Instytut na rzecz Ekorozwoju
Redakcja: ul. Nabielaka 15 lok. 1, 00-743 Warszawa, tel. +48 +22 8510402, -03, -04, fax +48 +22 8510400, portal@chronmyklimat.pl