30 grudnia 2014 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych przedłożony przez Ministra Środowiska. Nowe przepisy wdrażają dyrektywę 2009/29/WE.

System aukcyjny

Dyrektywa 2009/29/WE zmienia system handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (EU ETS) w trzecim okresie rozliczeniowym, tj. w latach 2013-2020. Według nowych przepisów podstawowym sposobem dystrybucji uprawnień będzie ich sprzedaż na krajowych platformach aukcyjnych. Przedsiębiorcy będą zobowiązani do zakupu na aukcji potrzebnej im liczby uprawnień.

Obecnie uprawnienia do emisji gazów cieplarnianych przeznaczone dla Polski nasz kraj sprzedaje na wspólnotowej platformie aukcyjnej prowadzonej przez EEX (European Energy Exchange). Po wejściu z życie ustawy możliwe będzie sprzedawanie tych uprawnień na platformie krajowej.

Zgodnie z projektem, wpływy ze sprzedaży przez Polskę uprawnień do emisji będą stanowić dochód budżetu państwa, przy czym 50% tych środków zostanie przeznaczone na politykę klimatyczną - w przypadkach określonych w nowej ustawie.

Projekt ustawy wprowadza dwa wyjątki niepodlegające systemowi aukcyjnemu. To „derogacje dla energetyki” oraz „krajowe środki wykonawcze”.

Derogacje dla energetyki

Derogacja umożliwia prowadzącym instalacje wytwarzające energię elektryczną otrzymanie określonej liczby bezpłatnych uprawnień do emisji. Będą one przyznawane do 2020 roku, przy czym ich ilość w każdym roku maleje. Przydział darmowych uprawnień do emisji wiąże się z realizacją zadań inwestycyjnych wskazanych w Krajowym Planie Inwestycyjnym (KPI). W ramach KPI prowadzący instalacje będą musieli przeznaczać środki m.in. na modernizację istniejącej infrastruktury energetycznej i budowę nowych obiektów.

W latach 2013-2020 Polska może otrzymać 404,6 mln bezpłatnych uprawnień do emisji gazów cieplarnianych na modernizację energetyki. Oszacowano, że ich wartość rynkowa wyniesie ok. 7,4 mld euro.

Krajowe środki wykonawcze

System handlu uprawnieniami do emisji w trzecim okresie rozliczeniowym 2013-2020 przewiduje możliwość ubiegania się o przydział bezpłatnych uprawnień do emisji na produkcję inną niż produkcja energii elektrycznej - w ramach tzw. krajowych środków wykonawczych. Zasady korzystania z tego mechanizmu określono w decyzji nr 2011/278/UE w sprawie ustanowienia przejściowych zasad dotyczących zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji w całej Unii Europejskiej, na mocy art. 10a dyrektywy 2003/87/WE (tzw. decyzja benchmarkowa). Uprawnienia te są przydzielane na podstawie wniosku składanego przez prowadzącego instalację.

Ustawa wejdzie w życie po 14 dniach od daty ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Zastąpi regulację z 2011 r.

Opracowanie Marta Śmigrowska, na podstawie komunikatu Ministerstwa Środowiska