Słowniczek ważniejszych określen związanych ze zmianami klimatu

Adaptacja do zmian klimatu
Dostosowanie systemów naturalnych lub stworzonych przez człowieka do obecnych, lub spodziewanych czynników klimatycznych lub efektów zmian klimatu, w taki sposób, aby minimalizować negatywne skutki i wykorzystywać te zmiany, które będą pozytywne (za IPCC).

Biomasa
Stałe lub ciekłe substancje pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, które ulegają biodegradacji, pochodzące z produktów, odpadów i pozostałości z produkcji rolnej oraz leśnej, a także przemysłu przetwarzającego ich produkty, a także części pozostałych odpadów, które ulegają biodegradacji (za http://www.politrade.pl/biomasa.html).

CCS ( z ang. Carbon Capture and Storage)
Wychwytywanie i składowanie CO2 (CCS) polega na usuwaniu dwutlenku węgla z emisji powstających w elektrowniach i innych dużych „źródłach punktowych" emisji CO2 ,takich jak cementownie lub huty stali. Dwutlenek węgla jest następnie kompresowany i transportowany w stanie ciekłym celem składowania w odpowiedniej strukturze geologicznej.

Eco-driving
Styl kierowania, który sprawia, że jazda samochodem jest bardziej ekonomiczna, mniej uciążliwa dla środowiska i, co równie ważne, bezpieczniejsza

Gazy cieplarniane (z ang. Greenhouse Gases – GHG)
Gazy stanowiące składnik atmosfery i będący przyczyną efektu cieplarnianego. Gazy cieplarniane zapobiegają wydostawaniu się promieniowania podczerwonego z Ziemi, pochłaniając je i oddając do atmosfery, w wyniku czego następuje zwiększenie temperatury powierzchni Ziemi. W atmosferze występują zarówno w wyniku naturalnych procesów, jak i na skutek działalności człowieka. Zalicza się do nich: parę wodną (najpowszechniejszy z gazów cieplarnianych w atmosferze), dwutlenek węgla (CO2), metan (CH4), freony (CFC), podtlenek azotu (N2O), halon i gazy przemysłowe (HFC, PFC, SF6) (za http://pl.wikipedia.org/wiki/Gaz_cieplarniany)

Globalne ocieplenie
Zjawisko fizyczne polegające na wzroście temperatury Ziemi, powodowane istnieniem atmosfery (gł. dzięki cząsteczkom pary wodnej, dwutlenku węgla i kroplom wody w chmurach). Atmosfera przepuszcza do powierzchni Ziemi znaczną część promieniowania słonecznego (promieniowanie krótkofalowe, od 0,1 do 4 µm), a zatrzymuje znaczną część promieniowania wysyłanego przez Ziemię (promieniowanie długofalowe, od 4 do 80 µm). Dzieje się to wg następującego schematu: promieniowanie słoneczne docierające do powierzchni Ziemi jest przez nią pochłaniane (niewielka część zostaje odbita) i zamieniane na ciepło, a ogrzana powierzchnia Ziemi emituje promieniowanie, które w dużym stopniu jest pochłaniane przez atmosferę. Energia przekazana atmosferze jest przez nią następnie wypromieniowywana głównie z powrotem w stronę Ziemi w postaci promieniowania długofalowego (tzw. promieniowanie zwrotne), a częściowo także w przestrzeń kosmiczną. Promieniowanie zwrotne jest podstawową przyczyną występowania efektu cieplarnianego.

Gospodarka niskoemisyjna (Low Carbon Economy)
Konkurencyjna gospodarka rozwijana w oparciu o technologie emitujące mało zanieczyszczeń a przede wszystkim służącą do ograniczenia do minimum emisji gazów cieplarnianych z paliw kopalnych zawierających węgiel.

Handel emisjami (Emissions Trading - ET)
Mechanizm rynkowy redukcji emisji gazów cieplarnianych. Koncepcja systemu oparta jest na administracyjnym określeniu wielkości emisji wybranych zanieczyszczeń, dopuszczalnej dla określonego obszaru lub sektora gospodarki, które następnie zamieniane są na jednostkowe uprawnienia do emisji. Te jednostkowe zezwolenia są rozdysponowywane wg ustalonych zasad pomiędzy określonymi podmiotami gospodarczymi. Część z nich uzyskuje taką liczbę uprawnień, która nie tylko pokrywa ich emisję zanieczyszczeń, ale pozostawia im nadwyżkę do sprzedania (tzn. niewykorzystaną liczbę uprawnień do emisji). Inne podmioty otrzymują niewystarczającą do pokrycia własnej emisji liczbę uprawnień, czyli stają się potencjalnymi klientami, zainteresowanymi ich kupnem. Kupują te uprawnienia, gdyż w przeciwnym wypadku musiałyby zapłacić bardzo wysoką karę. W ten sposób tworzy się rynek zbywalnych uprawnień do emisji zanieczyszczeń.

Konferencja Stron Konwencji Klimatycznej (Conference of the Parties – COP)
Najważniejszy organ nadzorujący realizację Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu. Na jego corocznych spotkaniach podejmowane są najistotniejsze decyzje dotyczące dalszego wdrażania Konwencji. Jednocześnie Konferencje służą ocenie postępów w realizacji ustaleń Konwencji i wcześniejszych Konferencji Stron. Równolegle organizowane są seminaria i warsztaty (tzw. side events), gdzie prezentowane są doświadczenia z dotychczasowych działań na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatycznym oraz propozycje nowych rozwiązań. Dodatkowo, w ramach tzw. Public Forum, odbywają się imprezy organizowane przez społeczeństwo obywatelskie. W ich trakcie różne organizacje demonstrują swoje poparcie albo sprzeciw w stosunku do bieżącej polityki klimatycznej.

Konferencja Stron Protokołu z Kioto (Meeting of the Parties to the Kyoto Protocol – MOP lub CMP)
Najważniejszy organ zajmujący się wdrażaniem ustaleń Protokołu z Kioto, którego spotkania organizowane są razem z Konferencją Stron Konwencji.

Konwencja Klimatyczna
Ramowa Konwencja ONZ w sprawie Zmian Klimatu (UNFCCC), zwana także "Konwencją Klimatyczną" została podpisana na Międzynarodowej Konferencji ONZ Dotyczącej Środowiska i Rozwoju w Rio de Janeiro w 1992 roku. Celem Konwencji jest ustabilizowanie ilości gazów cieplarnianych w atmosferze na poziomie, który nie wywoła istotnych zmian w klimacie. Celem jest też ustabilizowanie emisji gazów w takim okresie, by ekosystemy w sposób naturalny mogły się przystosować do zmian klimatu. Kroki podejmowane by to osiągnąć nie mogą zagrażać produkcji żywności, nie mogą też być sprzeczne ze zrównoważonym rozwojem. Obecnie praktycznie wszyscy członkowie Narodów Zjednoczonych podpisali i ratyfikowali Konwencję.

Mechanizm czystego rozwoju (Clean Development Mechanism – CDM)
Mechanizm umożliwiający rządom i przedsiębiorstwom z krajów uprzemysłowionych inwestycje w projekty przyczyniające się do redukcji emisji w krajach rozwijających się. Kraje uprzemysłowione pozyskują dzięki temu tzw. "Certified Emission Reductions" (CERs), czyli certyfikaty redukcji emisji. Celem mechanizmu jest wspomaganie krajów w dążeniu do wypełnienia ilościowych zobowiązań redukcyjnych oraz promocja zrównoważonego rozwoju.

Mechanizmy elastyczne
W ramach Protokołu z Kioto wprowadzono mechanizmy umożliwiające krajom i przedsiębiorstwom handel uprawnieniami do emisji, aby jej ograniczanie odbywało się za jak najniższą cenę. Są to: handel emisjami (Emissions Trading, ET), wspólne wdrożenia (Joint Implementation, JI) oraz mechanizm czystego rozwoju (Clean Development Mechanism, CDM).
Międzyrządowy Panel do spraw Zmian Klimatycznych (Interngovernmental Panel on Climate Change – IPCC)
Został powołany w 1988 przez Światową Organizację Meteorologiczną (WMO) oraz Program Środowiskowy Narodów Zjednoczonych (UNEP), jako ciało doradcze Organizacji Narodów Zjednoczonych. Ma na celu oceniać ryzyko związane z oddziaływaniem ludzi na zmianę klimatu. Zespół klimatologów prowadzi prace badawcze i dostarcza rządom oraz organizacjom międzynarodowym raporty, na podstawie których można inicjować działania i wyznaczać ramy polityki przeciwdziałania globalnemu ociepleniu. Ostatni raport (nr 4) ukazał się na początku 2007 r.

Odnawialne źródła energii – OZE
Wg projektu ustawy o odnawialnych źródłach energii czyli takich, które zasoby odnawiają się w określonym czasie zalicza się: energię wiatru, energię promieniowania słonecznego, energię aerotermalną, energię geotermalną, energię hydrotermalną, hydroenergię, energię otrzymywaną z biomasy, energię otrzymywaną z biogazu, energię otrzymywaną z biogazu rolniczego, fal, prądów i pływów morskich oraz energię otrzymywaną z biopłynów.

Pasywny budynek
Zwany także domem pasywnym jest budynkiem o bardzo niskim zapotrzebowaniu na energię do ogrzewania – 15 kWh/m2/rok, w którym komfort cieplny zapewniony jest dzięki wykorzystaniu pasywnych źródeł ciepła (mieszkańcy, urządzenia elektryczne, zyski słoneczne) oraz radykalnemu zmniejszeniu strat ciepła przez przenikanie i na wentylację (odzysk ciepła w systemie wentylacji). Dzięki temu budynek nie potrzebuje konwencjonalnych grzejników a niezbędna ilość ciepła jest dostarczana przez dogrzewanie powietrza wentylacyjnego ( wg dr. W. Feista).

Potencjał ocieplenia
Współczynnik ocieplenia globalnego (ang.: Global Warming Potential, GWP) pozwala na porównywanie potencjału poszczególnych gazów do zatrzymywania ciepła w atmosferze. Gazem, do którego odnieść należy GWP jest CO2, zatem przypisano mu współczynnik równy jedności.

Protokół z Kioto
Protokół jest prawnie wiążącym porozumieniem, w ramach którego kraje uprzemysłowione zobowiązały się do redukcji ogólnej emisji gazów powodujących efekt cieplarniany o 5,2% w stosunku do średniej rocznej z lat 2008 - 2012 w porównaniu z rokiem 1990. Narodowe pułapy obniżania wahają się od 8% dla Unii Europejskiej, 7% dla USA, 6% dla Japonii, 0% dla Rosji oraz możliwy wzrost dla Australii o 8% i 10% dla Islandii. Zobowiązanie Polski do ograniczenia emisji to 6% w stosunku do roku 1988 gdyż państwa w okresie transformacji mogły wybrać dowolnie rok wyjściowy (bazowy). Stanowi on uzupełnienie Konwencji Klimatycznej. Traktat wszedł w życie 16 lutego 2005 roku, trzy miesiące po ratyfikowaniu go przez Rosję 4 listopada 2004.

Ślad węglowy
Ilość gazów cieplarnianych wyemitowanych w związku z bezpośrednią i pośrednią działalnością człowieka, zwykle wyrażana w tonach lub kilogramach dwutlenku węgla. Może odnosić się do osób, produktów, usług, obiektów, zakładów pracy, gmin, miast, regionów czy całych państw.

Uniknięta emisja gazów cieplarnianych
Ilość gazów cieplarnianych, jaka byłaby wyemitowana do powietrza z przedsiębiorstwa działającego w oparciu o tradycyjną technologię (np. produkcja energii elektrycznej z węgla), która w wyniku zastosowanie innego rozwiązania technicznego lub technologicznego oraz innych surowców i paliw, nie została wprowadzona do powietrza (np. wyniku produkcji energii elektrycznej z instalacji wykorzystujące odnawialne źródła energii).

Wieczna zmarzlina
Zjawisko trwałego (minimum dwa kolejne lata) utrzymywania się części temperatury poniżej punktu zamarzania wody niezależnie od pory roku, powodujące trwałe zamarzanie gruntu. Jego głębokość przeważnie ma kilkadziesiąt metrów. Powstaje w warunkach suchego i jednocześnie zimnego klimatu (o średniej temperaturze powietrza poniżej –11 stopni Celsjusza) (za http://pl.wikipedia.org/wiki/Wieczna_zmarzlina)

Wspólne przedsięwzięcia (Joint Implementation – JI)
Mechanizm umożliwiający rządom i przedsiębiorstwom z krajów uprzemysłowionych inwestycje w projekty przyczyniające się do redukcji emisji gazów cieplarnianych w innych krajach uprzemysłowionych. Pozwala to na pozyskanie certyfikatów redukcji emisji, tzw. Jednostek Redukcji Emisji – z ang. Emission Reduction Units (ERUs). Celem mechanizmu jest ułatwienie krajom uprzemysłowionym wywiązania się ze zobowiązań ilościowych redukcji emisji gazów cieplarnianych. Istotne jest, że zarówno kraj inwestor, jak i kraj biorca muszą być państwami z Aneksu I.