W dniu 5 grudnia 2013 roku odbyła się dziewiąta konferencja regionalna projektu "Dobry klimat dla powiatów". Starostwie i naczelnicy wydziałów ochrony środowiska z województwa pomorskiego debatowali o klimacie w Chmielnie na Kaszubach. Zbliżający się orkan "Ksawery" dawał uczestnikom do zrozumienia, że poruszany temat nie jest czymś abstrakcyjnym.

Konferencja rozpoczęła się od prezentacji wyników debat klimatycznych projektu "Dobry klimat dla powiatów". Tadeusz Narkun ze Związku Powiatów Polskich podczas prezentacji często sięgał do swoich samorządowych korzeni, kiedy to na warszawskiej Woli jeszcze w latach 90. XX wieku wdrażał program oszczędności prądu w podległych gminie przedszkolach i szkołach wyposażając je w system automatycznego czasowego wyłączania i włączania ogrzewania pomieszczeń.

Wojciech Szymalski z Instytutu na rzecz Ekorozwoju przedstawił inne wyniki projektu – rezultaty obliczeń śladu węglowego, który na pomorzu obliczono aż dla dwóch powiatów: starogardzkiego i kwidzyńskiego. Tabela z wynikami obliczeń dla powiatu starogardzkiego pozwoliła pokazać jak wiele wniosków można wysnuć z tego typu obliczenia, mimo iż jego metodyka z braku danych musiała ulec znacznemu uproszczeniu. – Starostwa powiatowe mają dostęp do danych z takich jednostek jak Powiatowe Inspektoraty Ochrony Środowiska oraz Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne, mogą gromadzić informacje o budynkach na podstawie pozwoleń na budowie i o pojazdach na podstawie wydawanych kart rejestracji pojazdu. Jak się wydaje starostwa są więc naturalnym miejscem do analizy tych danych, np. z postaci obliczeń śladu węglowego – mówił dr Wojciech Szymalski.

Po przerwie przez prawie godzinę toczyła się ciekawa dyskusja w gronie szefów wydziałów ochrony środowiska, z udziałem Pani prezes WFOŚiGW w Gdańsku oraz dwojga pracowników Urzędu Marszałkowskiego w Gdańsku. Część dyskusji zajęła kwestia konstrukcji przez NFOŚiGW programów dotacyjnych skierowanych dla indywidualnego odbiorcy. – Celem tych programów było uruchomienie rynku kolektorów słonecznych, a nie zapewnienie jak najniższej ceny odbiorcom końcowym. Dzięki tym programom w Polsce sprzedawanych jest obecnie coraz więcej kolektorów słonecznych. To, że komuś nie opłaca się korzystanie z tego programu nie oznacza, że nie opłaca się to wszystkim. Jest bardzo wiele osób które z tego programu skorzystało – broniła NFOŚiGW prezes regionalnego WFOŚ Danuta Grodzicka-Kozak. – Zachęcam, aby zgłaszali państwo swoje uwagi dotyczące programów wsparcia OZE realizowanych przez NFOŚiGW do tej instytucji. Obecnie NFOŚiGW intensywnie uczy się tego, jak wspierać OZE i na pewno te uwagi chętnie rozpatrzy. Wsparcie OZE jest to temat nowy w Polsce, który podjęto w NFOŚiGW po raz pierwszy tak odważnie i w tak dużej skali – dodał dr Wojciech Szymalski.

Oprócz dyskusji na temat programów NFOŚiGW omawiano także kwestie lokalizacji elektrowni słonecznych, rozszerzania miejskich i tworzenia lokalnych sieci ciepłowniczych w małych miejscowościach oraz ubóstwa energetycznego. Padł także postulat bardziej skutecznego zachęcania gmin do likwidacji niskiej i uporządkowania terminologii w tej kwestii, ponieważ nie ma np. obecnie definicji czy spójnych kryteriów tego czym jest "ogrzewanie niskoemisyjne". Zwracano także uwagę, na nieskuteczność dotychczasowych programów zachęcających do zmiany źródła ciepła z paliw stałych np. na ciekłe (olej opałowy) czy gazowe (gaz ziemny), ponieważ w momencie gdy ceny tych paliw po realizacji programów wymiany pieców wzrosły, nowe piece stały się nieopłacalne. – To właśnie odróżnia wparcie dla odnawialnych źródeł energii, od wsparcia na rzecz zmiany zużywanego paliwa. Zastosowanie OZE nie jest obarczone ryzykiem znacznej zmiany opłacalności inwestycji w wyniku zmiany ceny paliwa. OZE tego paliwa po prostu nie zużywa. Kupujemy je raz i użytkujemy praktycznie bez dodatkowych kosztów, aż do śmierci technicznej urządzenia – wyjaśniał dr Szymalski.

W drugiej części konferencji bardzo dużo optymizmu w obrady wniosła pani Anna Błażewicz-Stasiak z Urzędu Marszałkowskiego. W województwie pomorskim będzie w latach 2014-2020 ponad czterokrotnie więcej środków na niskoemisyjne przedsięwzięcia energetyczne w Regionalnym Programie Operacyjnym, niż do roku 2013. Tego typu przedsięwzięcia to prawie 20% wartości RPO, a oś priorytetowa dotycząca energii jest drugą pod względem wielkości i wynosi ponad 228 mln euro (prawie 1 mln zł). Większą wartościowo osią priorytetową jest ta dotycząca mobilności (322 mln euro, czyli ok. 1,3 mln zł), ale także ona w większości przeznaczona jest na przedsięwzięcia z zakresu zrównoważonego transportu publicznego. W osi priorytetowej „Środowisko" (120 mln euro, czyli ok. 500 mln zł) zawarte są ponadto środki na adaptację województwa do zmian klimatu.

Następnie prezes WFOŚiGW zaapelowała o składanie wniosków na realizację Planów Gospodarki Niskoemisyjnej do NFOŚiGW, ponieważ nabór na dofinansowania tego typu działania został przedłużony do końca grudnia 2013 roku. Tego typu plany nie są obowiązkowym dokumentem do sporządzania przez samorządy lokalne, ale bez nich będzie dużo trudniej uzyskać dofinansowanie do swoich projektów. Konferencję zakończyło przedstawienie najciekawszych produktów bankowych finansujących przedsięwzięcia w ochronę klimatu przez Grzegorza Litke z Oddziały Banku Ochrony Środowiska w Gdańsku.

 

Fot. Uczestnicy konferencji w Chmielnie podczas I sesji. Autor: Wojciech Szymalski

Notował: Wojciech Szymalski.