Raport „Droga do zwiększenia ambicji klimatycznych – szanse i braki w ostatecznych wersjach Krajowych Planów Energii i Klimatu” z jednej strony ukazuje, że końcowe wersje poszczególnych KPEiK, zarówno pod względem celów, polityk, jak i zaplanowanych środków są nieco lepsze od swoich pierwotnych wersji. Jednakże wprowadzone aktualizacje nie są wystarczające do tego, aby przyspieszyć wymaganą transformację energetyczną i doprowadzić do osiągnięcia długoterminowego celu Porozumienia Paryskiego.

Wiele kwestii poruszanych w KPEiK wciąż wymaga ponownej refleksji i gruntownej rewizji, zwłaszcza na poziomie zlikwidowania barier z jednej strony, oraz wskazania potencjałów w osiągnięciu pożądanych rezultatów klimatycznych, z drugiej.

Raport wszystkim państwom członkowskim zaleca:

Zwiększenie ambicji klimatycznych

W ostatecznych wersjach KPEiK tylko kilka państw członkowskich: Słowacja, Słowenia i Hiszpania podniosło swoje cele klimatyczne, jednakże nie na tyle, aby osiągnąć 1,5°C – wymagane na mocy Porozumienia Paryskiego. Na tym tle wyraźnie wybija się Dania, która powinna zostać wskazana jako przykład dla wszystkich innych państw członkowskich, ponieważ wyznaczyła ogólny cel redukcji emisji na poziomie 70% do 2030 roku i przygotowuje zaktualizowany KPEiK zawierający wyższe cele, silniejsze polityki oraz większe środki.

Przyspieszenie wdrażania energii odnawialnej

W porównaniu z projektami, w końcowych wersjach KPEiK, Austria, Francja, Czechy, Grecja, Węgry, Łotwa, Polska i Rumunia zwiększyły swój wkład w realizację unijnego celu w zakresie energii odnawialnej do 2030 roku. Jednak w tej grupie Czechy, Węgry, Polska i Rumunia plasują się nadal poniżej zaleceń wydanych przez Komisję Europejską, a wiele zaproponowanych przez te kraje rozwiązań w zakresie energii odnawialnej nie jest wystarczająco ambitnych, aby pozwoliły osiągnąć zalecenia Porozumienia Paryskiego.

Dążenie do większych ambicji w zakresie efektywności energetycznej

Przedłożone do tej pory Komisji Europejskiej Krajowe Plany w zakresie Energii i Klimatu ukazują, że poszczególne kraje jedynie nieznacznie zwiększyły poziom swoich ambicji w zakresie efektywności energetycznej. Najprawdopodobniej nie wystarczy to do wypełnienia braków w tym obszarze w skali całej Unii (aczkolwiek trzeba mieć na uwadze, że w tym momencie trudno jest ocenić zbiorową lukę w wydajności energetycznej Wspólnoty, ponieważ Niemcy jeszcze nie przedłożyły ostatecznego KPEiK). Niemniej, dla powodzenia założeń Porozumienia Paryskiego, wszystkie państwa członkowskie muszą wywiązać się ze swoich zobowiązań i przedłożyć ambitne plany KPEiK. W ten sposób przynajmniej uniknie się ryzyka nieosiągnięcia celu Unii w zakresie efektywności energetycznej; a idealnie byłoby go przekroczyć.

Wstrzymanie dotacji do paliw kopalnych

Analiza ukazała, że ostateczne wersje KPEiK poszczególnych krajów nie wykazują niemal żadnego postępu w zakresie działań mających na celu zmniejszenie i stopniowe wycofywanie dotacji do paliw kopalnych. Tymczasem bez wyraźnego zobowiązania do wstrzymania dotacji na paliwa kopalne, państwa członkowskie ryzykują budowę nowych wysokoemisyjnych inwestycji oraz stworzenie „osieroconych aktywów”, wskutek czego nie osiągną celów klimatycznych na rok 2030.

Stopniowe wycofywanie węgla

Wiele krajów już postawiło sobie za cel wycofanie węgla w sektorze energetycznym najpóźniej do 2030 roku. Aczkolwiek są takie kraje jak: Bułgaria, Czechy, Niemcy, Rumunia, Polska, Chorwacja i Słowenia, które w swoich w KPEiK zadeklarowały, że nadal będą spalać węgiel, nawet po 2030 roku. Państwa te muszą pilnie wycofać ten surowiec, ponieważ nie ma on ekonomicznej przyszłości w Europie i często już teraz jest nieopłacalny, nawet w tych krajach.

Uzupełnienie braków i wykorzystanie możliwości, jakie daje przedstawienie silnych polityk i działań

Wiele krajów w swoich zaktualizowanych wersjach KPEiK poprawiło liczbę i szczegółowość działań operacyjnych przedstawionych dla każdego celu w kierunku osiągnięcia transformacji energetycznej. Jednak nadal istnieją obszary do poprawy. W większości przypadków przedstawione działania są nadal niejasne lub nie skwantyfikowano ich wpływu na redukcję emisji.

Oceniając ostateczne wersje Krajowych Planów w zakresie Energii i Klimatu poszczególnych państw, Komisja Europejska winna zdecydowanie popierać ambitne priorytety w nich zawarte oraz nieustannie wywierać presję na państwa członkowskie w zakresie zwiększenia aspiracji i podejmowania dodatkowych działań, które będą stanowić podstawę realizacji nie tylko obecnych założeń w zakresie klimatu i energii, ale również bardziej ambitnych celów.

Pobierz raport

Cały raport możesz pobrać tutaj w języku angielskim.

Materiał został przygotowany w ramach projektu „LIFE_UNIFY - łącząc Unię Europejską na rzecz działań klimatycznych” dofinansowanego ze środków instrumentu finansowego LIFE Komisji Europejskiej oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Źródło: CAN-Europe. ZERO