Od lipca 2013 r. Krajowa Izba Gospodarcza realizuje dofinansowywany z unijnego Programu Intelligent Energy Europe projekt szkoleniowy EUREMplus. O jego dotychczasowych efektach, przyszłości i o tym dlaczego stanowisko menedżera ds. energii to jedna z najlepszych inwestycji na jaką może zdecydować się przedsiębiorstwo rozmawiamy z Kierowniczką projektu panią Katarzyną Grzejszczyk.

Chrońmy Klimat: Prowadzi Pani projekt promujący kształcenie menedżerów ds. energii w przedsiębiorstwach produkcyjnych. Proszę powiedzieć, jaka jest rola menedżera energii i dlaczego warto mieć takiego fachowca w zakładzie?

Katarzyna Grzejszczyk: Do poprawy efektywności energetycznej w firmie potrzebni są wyszkoleni ludzie, dobrze rozeznani w przedsiębiorstwie, którzy staną się liderami energooszczędności. Potrafią oni dostrzec wytrenowanym okiem, gdzie zachodzą straty energii w zakładzie i wiedzą, jak temu zapobiec i jak działać. Z jednej strony tacy ludzie umieją zastosować najlepsze dostępne technologie, z drugiej - redukować niepotrzebną konsumpcję energii.

Menedżerowie ds. energii nie kreują kosztów, ponieważ znajdują rozwiązania pozwalające w krótkim czasie pokryć koszty prowadzonych działań i redukować dotychczas ponoszone koszty w firmie, przez co zwiększają jej konkurencyjność na rynku.

Zatrudnianie menedżera ds. energii jest wysoce uzasadnione, ponieważ efektywności energetycznej nie da się narzucić z góry a mimo już osiągniętej efektywności i utrzymywania standardów jakościowych, przedsiębiorstwo zawsze ma potencjał w oszczędzaniu energii i kosztów.

ChK: Jednak nowo przyjmowana przez rząd Ustawa o EE będzie obligowała przedsiębiorstwa, zwłaszcza te energochłonne do poprawy efektywności energetycznej i wymuszała na nich działania.

Poprawa efektywności energetycznej leży ewidentnie w interesie zarówno rządu jak i samych firm, ponieważ wiąże się - od strony rządu - z wywiązaniem się z zobowiązań w ramach polityki klimatycznej UE (obecnie wdrażana Dyrektywa 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej) a przedsiębiorstwom pozwala produkować więcej zużywając mniej energii, czyli obniżać koszty, co przekłada się wprost na poprawę konkurencyjności. Zwłaszcza, że w rozwiązaniach energooszczędnych sięga się często po najnowsze technologie.

Według nowej ustawy o efektywności energetycznej przedsiębiorstwa, za wyjątkiem tych mikro oraz małych lub średnich, jeżeli będzie to ekonomicznie uzasadnione, będą musiały przeprowadzać co cztery lata audyty energetyczne. Z obowiązku będą zwolnieni przedsiębiorcy posiadający system zarządzania energią lub system zarządzania środowiskiem określony w odpowiednich normach europejskich. Jako formę wsparcia dla efektywności zdecydowano się pozostawić obowiązujący od początku 2013 r. system tzw. białych certyfikatów. Każdy sprzedawca energii do odbiorcy końcowego będzie musiał wylegitymować się certyfikatami odpowiadającymi 1,5 % rocznego wolumenu sprzedaży. Certyfikaty są przyznawane przez Urząd Regulacji Energetyki w drodze aukcji, z określonej puli dostają je ci, którzy w wyniku odpowiednich działań zaoszczędzili jakąś ilość energii i to w dodatku po najniższej cenie jednostkowej. Przyznany certyfikat sprzedaje się tym, którzy ich potrzebują. Uzyskana kwota jest rekompensatą za poniesione wydatki na oszczędność. Jeśli sprzedawca energii nie kupił certyfikatów - musi zapłacić opłatę zastępczą, czyli rodzaj kary.

ChK: Z tego wynika, że w przedsiębiorstwach zużywających dużo energii powinien być ktoś z kadry technicznej lub w zarządzie, kto ogarnia sprawy energii i odpowiada za jej zużycie. Czy program EUREM, który Pani promuje przygotowuje do takiej roli?

Właśnie tak. Osoba po naszym kursie otrzymuje certyfikat Europejskiego Menedżera Energii, który poświadcza jego kompetencje w sprawach energii. Potrafi on przeprowadzić wewnętrzny audyt energetyczny w firmie czy też wie, czego wymagać i jak rozmawiać z zewnętrznym audytorem energetycznym. Nasz Menedżer nabywa zdolność analizy stanu energetycznego w przedsiębiorstwie oraz zdolność opracowania strategii oszczędności energii w aspekcie technicznym i ekonomicznym, aby następnie inicjować i koordynować projekty i je konsekwentnie wdrażać, osiągając przy tym założone oszczędności. Może on równie dobrze nadzorować wdrażanie systemu zarządzania energią czy normy ISO 50001.

EUREM to ambitny program szkoleniowy z szerokiego zakresu zagadnień technicznych związanych z efektywnością energetyczną, sprawdzony już w wielu krajach i realizowany według jednolitej metodologii i materiałów szkoleniowych a różnice dotyczą uwzględnienia specyfiki danego kraju. To gwarantuje, iż każdy Europejski Menedżer Energii zdobywa wiedzę we wszystkich obszarach związanych z użytkowaniem energii oraz szczególną umiejętność wdrażania projektów poprawy efektywności energetycznej w przedsiębiorstwie.

ChK: Do kogo zatem adresowane jest to szkolenie i co wyróżnia je spośród innych oferowanych na rynku?

Uczestnikami kursów EUREM we wszystkich krajach oferujących to szkolenie jest kadra techniczna zakładów przemysłowych ze średniego szczebla zarządzania lub - w przypadku mniejszych zakładów -z zarządu.

Wyróżnikiem tego szkolenia jest fakt, iż wykładowcy są ekspertami z doświadczeniem w przemyśle i główny nacisk kładziemy na zdobywanie wiedzy poprzez naukę na rzeczywistych przykładach i studiach przypadku. Uczestnicy pierwszej edycji kursu dyskutowali także swoje przypadki na forum grupy podczas zajęć. Bardzo wysoko cenili sobie praktyczne zajęcia w laboratorium efektywności energetycznej wyposażone w typowe instalacje przemysłowe.

Część materiału dotycząca łatwiejszych i mniej technicznych obszarów zużycia energii przerabiana jest w trybie na odległość (e-learning), co pozwala uczestnikom oszczędzić czas i koszty.

Innym wyróżnikiem jest projektowanie oszczędności energii o szybkim okresie zwrotu i określanie realnego potencjału oszczędności energii w danym zakładzie.

Każdy z uczestników szkolenia – na etapie zaawansowania kursu – przygotowuje własny projekt przedsięwzięcia energooszczędnego dla swojego zakładu przemysłowego, w oparciu o metody i narzędzia, z którymi zapoznał się podczas szkolenia. Ma on możliwość konsultowaniaswojej koncepcji energooszczędności z ekspertem i uzyskuje od niego wsparcie w rozwiązywaniu problemów. Część projektów zaprezentowanych przed Komisją oceniającą na zakończeniu kursu EUREM w Warszawie jest już w realizacji, a pozostałe mają dużą szansę na wdrożenie w najbliższych latach.

ChK: I w ten sposób przyczynią się do redukcji zużycia energii przez przemysł? Proszę krótko podsumować dorobek zakończonego kursu.

W dniach 2 i 3 grudnia 2014 r. odbyła się w Warszawie sesja kończąca trwającego ponad pół roku kursu EUREM, zorganizowanego w ramach projektu EUREMplus. Dwudziestu trzech uczestników reprezentowało przedsiębiorstwa przemysłowe z całej Polski. W trakcie tej sesji pisali egzamin końcowy z nabytej wiedzy a następnie prezentowali przed Komisją oceniającą prace projektowe opracowane w trakcie trwania kursu.

Egzamin pisemny kończący kurs. Foto: KIG

Podliczenie 21 zaprojektowanych przez uczestników energooszczędności pokazało, że po wdrożeniu projekty przyniosą w sumie 25 877 MWh oszczędności energii rocznie. To pozwoli zaoszczędzić przedsiębiorstwom koszt zakupu energii w łącznej wysokości ok. 6 mln zł rocznie oraz obniżenie kosztów dystrybucji energii tego samego rzędu. Związana z tą oszczędnością redukcja emisji dwutlenku węgla do atmosfery wyniesie 18 433 ton rocznie. Średni okres zwrotu z zaprojektowanych inwestycji o łącznym nakładzie równym 4 mln Euro wyniósł 3 lata.

Przytoczone liczby pokazują, jak duży potencjał redukcji zużycia energii tkwi w polskim przemyśle. Tym bardziej, że zaprojektowane przedsięwzięcia nie były zbyt złożone, ponieważ musiały zostać opracowane przed zakończeniem kursu. Dotyczyły więc prostych rozwiązań redukujących zużycie energii w zakładach.

ChK: Skoro istnieje duży potencjał poprawy efektywności energetycznej w polskim przemyśle oraz związane z nią wymogi prawne, to czy Krajowa Izba Gospodarcza będzie kontynuować kształcenie menedżerów energii wg programu EUREM i organizować kolejne kursy kwalifikujące na Europejskiego Menedżera Energii?

Tak, mamy taki zamiar, ponieważ szkolenie to, zaadaptowane w ramach projektu EUREMplus do polskich warunków, cieszyło się dużym powodzeniem i zostało wysoko ocenione przez krajowe ośrodki eksperckie, takie jak Krajowa Agencja Poszanowania Energii, Izba Energetyki Przemysłowej i Odbiorców Energii czy Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Udało nam się zebrać grupę ambitnych uczestników, ukierunkowanych na zagadnienia zarządzania energią i zmniejszanie zużycia energii w firmach, w których pracują. Ich projekty były tak dobre, że Komisja, złożona z ekspertów miała problem z wyborem najlepszej pracy. Każda praca obejmowała opis projektowanego rozwiązania, analizę techniczną - zawierającą stan bazowy, obliczenia inżynierskie, zadanie inwestycyjne oraz analizę ekonomiczną i ekologiczną. Wyróżniliśmy, aż dwanaście projektów.

Pan Damian Chłodnicki z KiZCh Siarki „Siarkopol” S.A., który uzyskał najwyższą łączną ocenę z kursu, został nagrodzony bezpłatnym udziałem w dorocznej międzynarodowej konferencji EUREM, która odbędzie się w kwietniu 2015r. w Pradze czeskiej.

Zainteresowanych zapraszam do śledzenia polskiego portalu EUREM http://pl.eurem.net , gdzie będziemy ogłaszać nabór na kolejną edycję kursu – planowaną na II-gą połowę 2015 roku. Można też się zapoznać z ocenami i wrażeniami z kursu zebranymi od absolwentów zakończonej edycji kursu.

ChK: Dziękujemy za rozmowę.